همشهری سرنخ: «ماده مخدر ماشروم برای اولین بار در استان فارس کشف شد». این تیتر خبری بود که هفته گذشته در رسانه ها منتشر شد و توجه خیلی ها را جلب کرد. با اینکه تا پیش از انتشار این خبر، ورود ماده مخدر به ایران بارها و بارها تکذیب شده بود اما حالا رییس پلیس استان فارس از کشف ماده مخدری سخن می گفت که برای نخستین بار، فروش آن در استان فارس گزارش شده بود.

ماشروم نام همان مخدری است که این روزها سر زبان ها افتاده و همه می خواهند بدانند که این ماده چیست و چطور کشف شده است. برای یافتن پاسخ این سوال، به گفتگو با رئیس پلیس استان فارس پرداختیم و سردار سجادیان توضیح داد که این مخدر چگونه وارد ایران شده و پلیس چطور موفق به کشف این ماده جدید شده است.

آبان ماه امسال بود که ماموران پلیس مبارزه با مواد مخدر شیراز با تماس فردی ناشناس در جریان فروش یک ماده مخدر جدید در این شهر قرار گرفتند. تماس گیرنده مدعی بود که مرد جوانی اقدام به فروش مواد مخدری شبیه کاغذ می کند که قیمت بالایی دارد و تا حالا مشتریان زیادی را جذب کرده است.

این موضوع حساسیت بالایی داشت؛ چرا که تا پیش از آن ماموران چنین گزارشی دریافت نکرده بودند؛ اینکه ماده مخدری شبیه کاغذ در شهر به فروش برسد و قیمت بالایی داشته باشد. به همین خاطر با صدور دستور قضایی، پرونده در اختیار پلیس مبارزه با مواد مخدر استان فارس قرار گرفت و تیم ویژه ای از ماموران برای شناسایی فروشنده مخدر جدید وارد عمل شدند، با اینحال از مرد فروشنده و نوع مواد مخدر هیچ سرنخی در دست نبود.

سردار سیروس سجادیان، رییس پلیس استان فارس در گفتگو با سرنخ می گوید: «تنها سرنخی که از مرد فروشنده داشتیم این بود که وی در شهر شیراز زندگی می کند. ماموران در اولین اقدام، تعدادی از فروشندگان سابقه دار مواد مخدر را شناسایی کرده و زیر نظر گرفتند اما هیچ کدام از آنها فرد مورد نظرشان نبودند؛ بنابراین جستجوی کوچه به کوچه برای شناسایی فروشنده مواد مخدر جدید در دستور کار قرار گرفت و این بار ماموران به صورت نامحسوس محله های شهر شیراز را کنترل کردند تا اینکه بعد از 15 روز نخستین سرنخ ها به دست آمد.

ماده ای به شکل پازل

اوایل آذرماه، کارآگاهان به مردی به اسم «محمدرضا» رسیدند. مردی که در یکی از محله های شیراز مواد مخدر می فروخت و مشتریان خاصی داشت. محل فعالیت این مرد زیر نظر گرفته شد و بعد از چند روز، ماموران اطمینان یافتند که محمدرضا همان فردی است که اقدام به فروش مواد مخدر جدید می کند.

سردار سجادیان ادامه می دهد: «ماموران محمدرضا را دستیگر کردند. آنها در بازرسی خانه متهم با مخدر جدیدی که ماشروم یا قارچ جادویی نام داشت، روبرو شدند. این مواد به صورت 19 قطعه کاغذ کوچک و به شکل پازل در کنار هم چیده شده بود و شاید در نگاه اول هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که آنها مواد مخدر هستند.»

سوغات اروپا

محمدرضا به مرکز پلیس مبارزه با مواد مخدر استان فارس منتقل شد و تحت بازجویی قرار گرفت. او در همان بازجویی های اولیه لب به اعتراف گشود و گفت: «مدتی قبل یکی از دوستانم پیشنهاد فروش یک نوع ماده مخدر جدید به نام ماشروم را به من داد. او این مواد را از مرزهای شمالغرب کشور، وارد ایران کرده و به دست من می رساند. من هم هر برگ کاغذا قارچ جادویی را که به اندازه ناخن انگشت کوچک است حدود 175 هزار تومان به مشتری هایم می فروختم.»

قارچ جادویی کشف شد و گزارش آن در اختیار پلیس سراسر کشور قرار گرفت تا در صورت مشاهده خرید و فروش آن، با فروشندگان و مصرف کنندگان برخورد شود. رئیس پلیس استانفارس می گوید: «قارچ جادویی یا همان ماشروم، مخدر جدیدی نیست که بگوییم مثل بقیه مواد مخدر به تازگی درست شده است و چیز ناشناخته ای به حساب می آید، چرا که طبق اطلاعات به دست آمده، سابقه استفاده از این نوع مواد به سال های گذشته و به کشور شوروی سابق برمی گردد اما نکته ای که بسیار حائز اهمیت است اینکه توزیع این مواد در استان فارس برای اولین بار رخ داده و به غیر از این مورد، پلیس تا حالا با هیچ مورد مشابهی روبرو نشده است.»

وی درباره ماشروم و اثرات آن می گوید: «این ماده به شکل یک برگ کاغذ شامل قطعات کوچک مکعب شکل با ضخامتی به اندازه کاغذ است. این ماده بسیار خطرناک دقیقا شبیه به کاغذ است و رنگ و بویی ندارد و قطعات کوچک آن به شکل پازل در کنار یکدیگر قرار گرفته و تشکیل یک برگ کاغذ را می دهد. فرد مصرف کننده یک تکه کاغذ که در ایران به قیمت 175 هزار تومان به فروش می رسد را در سقف دهانش گذاشته و به خاطر اینکه توهم زایی ماشروم بسیار بالاست، دچار حالت توهم شدید می شود.»

وی می گوید: «این ماده مخدر از یک نوع قارچ تولید می شود. مواد اولیه پرورش این قارچ سمی نیز از اروپا وارد می شود. این مواد، خاصیت روانگردان بسیار شدیدی دارد و با مصرف آنها ضربان قلب افزایش یافته و تنفس کاهش می یابد. این مواد به صورت کشیدنی، مخلوط شده با توتون، دم کردنی و خشک شده نیز مصرف می شود. افراد سودجو در آزمایشگاه های مخصوصی که دارند با ترکیب چند ماده شیمایی دیگر به مواد اولیه قارچ سمی، این نوع ماده مخدر را به صورت ورقه های کاغذی درست می کنند و به فروش می رسانند. کاغذها به صورت پازل درآمده و از این طریق وارد کشور می شوند و به همین دلیل شناسایی آنها دشوار است.»

او ادامه می دهد: «قارچ جادویی جالت توهم زایی دارد اما مشاهدات و اطلاعات اولیه به دست آمده حاکی از آن است که اگر شخصی برای بار اول از قارچ جادویی استفاده کند تلخی و حالت توهم زیاد این مواد به کام شخص خوش نمی آید و احتمال اینکه برای دفعات بعدی تصمیم بگیرد از این نوع مواد استفاده کند بسیار بسیار کم است. بیشتر کسانی که به سراغ این ماده مخدر می روند افرادی هستند که سابقه استفاده از مواد مخدر دیگر را دارند.»

قارچ جادویی از نظر کارشناسان

برای افرادی که از ماده مخدر ماشروم استفاده می کنند، علایم آن 30 دقیقه پس از مصرف شروع می شود. مواد سمی قارچ به مدت 4 تا 6 ساعت، باعث تحریک سیستم عصبی سمپاتیک در بدن می شود. ضربان قلب و فشار خون افزایش می یابد. مردمک چشم گشاد شده و گُر گرفتگی در صورت قابل مشاهده است، عملکرد کلیه ها به هم می ریزد. عضلات بدن سفت شده و دمای بدن افزایش می یابد. ماشروم حالت گیج کنندگی دارد. گاهی نیز حالت خواب آلودگی به دنبال دارد و فرد مصرف کننده شاید 8 تا 10 ساعت به خواب کاذب برود.

اثرات توهم زایی قارچ جادویی ممکن است به صورت لذتبخش یا عذاب آور باشد که در صورت استفاده مداوم فعالیت های مغز به همان شکل ثابت مانده و فرد نمی تواند هماهنگی بین فعالیت های بدنی و مغزی خود ایجاد کند و این تازه ابتدای مشکلات استفاده از این مواد توهم زاست.

سفر به اروپا

اولین باری که این قارچ ها آن هم برای استفاده درمانی به اروپا وارد شدند، در سال 1799 بود که محققی آن را برای تکمیل پروژه ای دارویی به لندن آورد. او برای اولین بار از مقدار کمی از این قارچ ها در صبحانه اعضای خانواده خود استفاده کرد اما نتیجه ای که دید برایش غیرقابل باور بود. پسر کوچکش پس از اتمام صبحانه دچار شور و هیجان بسیار زیادی شد، تپش قلبش تا حد زیادی بالا رفت و با دویدن ها و پریدن های بیش از اندازه خود سعی در تخلیه انرژی داشت. این محقق پس از دیدن پسر خود، پدر و مادر پیشرش را از خوردن صبحانه شامل قارچ جادویی منع کرد.

در دنیای جدید، در سال 1955، «والنتینا و گوردن واسون»، اولین اروپاییانی بودند که در یکی از مراسم سنتی قبایل بدوی شرکت کرده و از این قارچ های جادویی مصرف کردند. آنها تجربیات خود از مصرف این ماده توهم زا را دو سال بعد در کتابی به نام «تجربه های زندگی» به چاپ رساندند.

قبل از آنها در سال 1956 «راجر هیم»، گیاه شناس فرانسوی، بر روی این قارچ ها بررسی و آزمایشات گسترده ای انجام داده و توانسته بود ثابت کند که مصرف بیش از حد ماده روانگردان این نوع قارچ برای سلامت مضر بوده و حتی منجر به مرگ می شود. این تحقیقات او به هاروارد راه پیدا کرده و نظریه اش توسطس گیاه شناسان و پزشکان این دانشگاه نیز تایید شداما در سال 1960 باز هم دولت این کشور،استفاده از این قارچ را برای تهیه دارو مجاز دانسته و پرورش آن آزاد اعلام شد.

بعد از آن بود که قارچ های جادویی بارها مورد آزمایش قرار گرفتند و مشخص شد که ماده سیلوسیبین موجود در آن است که باعث توهم زایی خطرناکی می شود اما متاسفانه دیگر کسی نتوانست جلوی پرورش آنها را بگیرد و از اوایل 1970 به بعد بود که گونه های مختلفی از این نوع قارچ در سراسر آمریکای شمالی، اروپا و آسیا مورد استفاده قرار گرفت.

البته ماده سیلوسیبین در بیش از 200 نوع مختلف از قارچ های سمی دنیا وجود دارد که تا به حال در حدود 16 مورد آنها به طور کلی در آزمایشگاه ها و دانشگاه های مختلف آزمایش شده و تحقیقات درباره بقیه آنها همچنان ادامه دارد. برای مثال 53 نوع از این قارچ ها در مکزیک، 22 نوع در آمریکا، 16 نوع در اروپا، 15 نوع در آسیا و 4 نوع در آفریقا وجود دارند. همچنین 19 نوع از قارچ های حاوی سیلوسیبین در استرالیا کشف شده است، به طور کلی این قارچ ها در تاریکترین مناطق جنگلی که دارای آب و هوای استوایی و خاک های غنی هستند رشد می کنند.

چطور تاثیر می گذارد؟

وقتی ماده سیوسیبین وارد بدن می شود به ذرات کوچکتری تجزیه می شود که سیلوسین تولید کرده و تاثیر روانگردانی دارد. این ماده آنقدر سنگین است که مصرف کننده قادر نیست در عرض مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی از آن را مصرف کند. فروشندگان این ماده ادعا می کنند که سیلوسیبین به هیچ عنوان وابستگی و اعتیاد به همراه ندارد، در صورتی که واقعیت این است که بیشتر مصرف کنندگان می گویند که پس از یک بار استفاده از این ماده، دیگر قادر به ترک آن نبوده اند.

توهم زایی این ماده آنقدر بالاست که معمولا بین 3 تا 8 ساعت طول می کشد که البته بستگی به میزان مصرف آن و وضعیت جسمانی فرد دارد، از دیگر تاثیرات این ماده، اختلال در درک و ایجاد ترس از موضوعات مختلف در افراد است که مصرف طولانی مدت آن موجب وحشت های بی مورد ور فتارهای خطرناک می شود.

معمولا مصرف کنندگان از میزان بسیار کم آغاز کرده و با توجه به عادت کردن بدنشان به این ماده، کم کم میزان مصرف را افزایش می دهند که رسیدن به این درجه از نابودی تنها چند ماه طول می کشد. مصرف زیاد این ماده در دفعات ابتدایی باعث بیهوشی و تشنج شده و فرد را ممکن است حتی تا آستانه مرگ پیش ببرد. سیلوسیبین بر روی حواس بینایی، شنوایی و لامسه تاثیر مستقیم داشته و آنها را از طریق سیتمی پیچیده ادغام می کند، همچنین موجب دیدن نورهایی در مقابل چشم می شوند که گاهی آنقدر زیاد می شوند که حتی قدرت دید واقعی را از فرد معتاد می گیرند.

مصرف کنندگان بعد از مصرف این ماده، زمین را مواج و نورانی دیده و برای بهتر شدن دیدشان، پلک زدن آنها بسیار زیاد می شود، آنها گاهی احساس می کنند که حتی مواد واشیای اطرافشان نیز در حال ذوب شدن هستند در حالی که همه جا ساکت است، آنها به طور واضح می توانند صدای موسیقی را در گوش خود حس کرده و آن را زمزمه کنند.

آزمایش کور

در سال 2006 آزمایشی توسط دانشگاه جان هاپکینز صورت گرفت که آزمایش کور نامیده می شد. در این آزمایش هم پزشکو هم مصرف کننده از دُز مصرف بی اطلاع بودندو در این صورت نمی توانستند با توجه به اطلاعات قبلی خود از سیلوسیبین، درباره آن نظری قطعی بدهند. در این آزمایش، آنها از 36 دانشجوی این دانشگاه که میانگین سنی شان زیر 46 سال بود و تا به حال هیچ ماده توهم زای دیگر را امتحان نکرده بودند، خواستند تا این ماده را امتحان کنند. آنها 8 ساعت تحت آزمایش بوده و در تمام این مدت حق نداشتند آزمایشگاه را ترک کنند.

یک سوم آنها معتقد بودند که این تجربه روانی را تا آن زمان هرگز نداشته اند. بررسی های صورت گرفته درباره 8 نفر از این 36 نفر بعد از گذشت چندماه نشان داد که یکی از عوارض منفی این ماده ایجاد ترس و وحشتی دیوانه کننده است. این افراد گفتندکه در تمام این مدت حس ترس و هذیان گویی داشته انتد که پس از مدتی تحت درمان قرار گرفتند.

استفاده دارویی

امروزه از ماده سیلوسیبین موجود در این قارچ های جادویی در تهیه داروهای ضد افسردگی استفاده می شود اما میزان آن بسیار کم بوده و البته اثرات جانبی استفاده از آن به بیماران اطلاع داده می شود. دانشگاه سلطنتی لندن و مدرسه پزشکی جان هاپکینز اصلی ترین مکان های تولید و پخش داروهای حاوی سیلوسیبین به حساب می آیند و البته به طور کاملا قانونی آنها را مورد استفاده قرار می دهند، با اینحال همچنان استفاده از این قارچ ها و حتی داروهایی که دوز بسیار پایینی از این ماده دارند، در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله مکزیک که مردمش روزی بزرگترین مصرف کننده قارچ های جادویی به حساب می آمدند، ممنوع اعلام شده و جرم سنگینی به حساب می آید و حکم حبس ابد دارد.